بسیاری از زنان روش زایمان طبیعی را برای به‌دنیا آوردن فرزندان خود انتخاب می‌کنند‌. در این نوع زایمان، نوزاد باید از واژن خارج شود، اما گاهی اوقات این اتفاق به‌‌دلایل مختلف رخ نمی‌دهد‌. به‌طور مثال، ممکن است هنگام زایمان طبیعی دهانه واژن به اندازه کافی کشیده نشود و نوزاد امکان بیرون آمدن نداشته باشد. در‌ چنین مواقعی از اپیزیوترمی استفاده می‌شود که در‌ آن متخصص زنان و زایمان ناحیه پرینه (بین واژن و مقعد) را برش می‌دهد.

اپیزیوتومی چیست؟

برش پرینه یا اپیزیوتومی، نوعی برش جراحی است که در آن دهانه رحم را بازتر‌ می‌کنند و بدین ترتیب نوزاد راحت‌تر به‌دنیا می‌آید‌. لازم به ذکر است که این روش اغلب در اولین زایمان طبیعی و در مواقع ضروری که هیچ گزینه دیگری وجود ندارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

اپیزیوتومی دارای درجات مختلفی است. در درجات اول و دوم یک برش کوچک در بافت زیرین واژن ایجاد می‌شود. در درجات سوم و چهارم پارگی پوشش واژن، بافت‌های واژن، اسفنکتر مقعد و راست روده را تحت تاثیر قرار می‌گیرند.

در چه مواقعی برش پرینه نیاز است؟

اغلب زنان باردار زایمان طبیعی بدون درد را ترجیح می‌دهند، اما در برخی مواقع بدون نیاز به برش پرینه این امکان وجود ندارد. در صورتی که سر و شانه نوزاد بسیار بزرگ باشد، مادر با پارگی شدید روبرو خواهد شد. این پارگی ممکن است مشکلاتی جسمی را برای مادر ایجاد کند، در این هنگام نیاز به اپیزیوتومی اجتناب‌ناپذیر است.

برخی دیگر از عوامل مهمی که برش پرینه را لازم می‌سازد عبارتند از:

• به‌دلیل وجود پریشانی جنین، نتواند از دهانه رحم خارج شود.
• جنین اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند.
• اول پاهای نوزاد از واژن بیرون می‌آید که اصطلاحاً به آن بریچ می‌گویند.
• در ناحیه مجاری ادرار پارگی ایجاد شود‌.
• بعد از چندین ساعت تلاش، نوزاد هنوز به‌دنیا نیامده است‌.
• مادر دچار بیماری‌هایی مانند ناراحتی قلبی است و در صورت طولانی شدن زایمان با مشکلاتی روبرو خواهد شد.

خطرات و عوارض اپیزیوتومی چیست؟

مانند هر جراحی دیگری، برش زایمان طبیعی نیز دارای عوارضی است که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• خون‌ریزی و عفونت
• رابطه جنسی دردناک
• آسیب به برخی از اجزای داخلی بدن مانند اسفنکتر مقعد و رکتوم
• اسکار
• بی‌اختیاری ادرار
• دوران نقاهت طولانی

مراقبت‌های بعد از اپیزیوتومی

بیشتر زنان بعد از اپیزیوتومی ظرف چند هفته و بدون مشکل سلامتی خود را باز می‌یابند. اما ممکن است تا زمان‌ بهبودی کامل بعد از عمل در پرینه درد احساس کنید. برای کاهش درد این ناحیه در ساعات اولیه پس از عمل می‌توانید از کمپرس یخ استفاده کنید.

از دیگر مواردی که برای کاهش درد و ترمیم اپیزیوتومی تحت اجازه پزشک می‌توانید انجام دهید:

• از آب گرم برای تمیز‌ کردن ناحیه پرینه استفاده کنید. نشستن در لگن آب گرم بعد از ۲۴ ساعت نیز‌ گزینه مناسبی برای تسریع روند بهبودی محسوب می‌شود.
• از فعالیت‌هایی که موجب پارگی و باز‌شدن بخیه‌ها می‌شود جدا خودداری کنید.‌
• بهتر است بعد از حمام یا دستشویی، محل بخیه‌ها با استفاده از یک حوله تمیز کاملا خشک شود.
• برای بهبود سریع‌تر‌ زخم‌های برش زایمان طبیعی از لباس‌های نخی که حساسیت ایجاد نمی‌کنند، استفاده کنید.
• بهتر‌ است بیشتر دراز بکشید، چراکه ایستادن طولانی مدت به ناحیه پرینه فشار وارد می‌‌سازد.
• اگر بعد از بهبودی در زمان رابطه جنسی درد زیادی دارید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
• برخی اوقات برای ترمیم اپیزیوتومی از جراحی پرینورافی استفاده می‌شود.

درخواست مشاوره

جهت دریافت هرگونه مشاوره زنان، زایمان و زیبایی نزد خانم دکتر مریم کریمی می‌توانید با شماره‌های زیر تماس بگیرید:

09381446872
۰۹۲۱۹۷۷۹۰۴3

روش انجام اپیزیوتومی زایمان طبیعی

نحوه برش‌ پرینه در‌‌ زنان باردار به‌دلیل وضعیت جسمانی و همینطور نظر‌ پزشک ممکن است متفاوت باشد. اما به‌طور کلی برای انجام این روش، در ابتدا مادر روی تخت دراز می‌کشد در صورت عدم استفاده از داروی بیهوشی، پزشک یک بی‌حس‌کننده موضعی را به پوست و عضله پرینه تزریق می‌کند.

لازم به ذکر است که بعد استفاده از اپیدورال، کمر به پایین بی‌حس می‌شود و به بیهوشی بیشتر نیازی نیست. سپس، درست زمانی که سر نوزاد به سمت دهانه واژن قرار دارد، متخصص زنان و زایمان با استفاده از اسکالپل جراحی در ناحیه پرینه یک برش‌ ایجاد می‌کند.‌

پزشک در مرحله بعد، کودک را از واژن خارج می‌سازد و ناحیه پرینه را مورد بررسی قرار می‌دهد تا دچار پارگی بیشتری نشده باشد. نهایتاً ناحیه برش خورده را بخیه می‌زنند تا بافت‌ها و ماهیچه‌ها پرینه ترمیم شوند.

در‌ اپیزیوتومی از چه برش‌هایی استفاده می‌شود؟

در روش اپیزیوتومی از 2 نوع برش برای ناحیه پرینه استفاده می‌شود که در‌ ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم:

• برش میانی که عمودی است و از دهانه واژن به سمت مقعد می‌رود. این روش، برشی آسان محسوب می‌شود، اما امکان پارگی اسفنکتر مقعد و راست روده وجود دارد.
• برش مدیولترال (خط میانی طرفی) که مورب محسوب می‌شود و نقطه شروع آن دهانه واژن است و با خطی به زاویه ۴۵ درجه امتداد می‌یابد. در این روش، احتمال پاره شدن عضلات مقعد کمتر است.