امروزه راهکارهای مختلفی برای تسهیل زایمان طبیعی در دسترس است. بسته به وضعیت سلامتی مادر و نوزاد، پزشک می‌تواند در مورد انجام هرکدام تصمیم‌گیری کند. اخیراً زایمان در آب به‌دلیل فواید منحصربه‌فرد آن محبوبیت زیادی پیدا کرده است. ازآنجایی‌که نوزاد به مدت 9 ماه در کیسه مایع آمنیوتیک بوده است، زایمان در یک محیط مشابه نه تنها برای نوزاد بهتر است بلکه برای مادر نیز استرس کمتری دارد.

برای انجام آن، شما به حالت نشسته در وان آب گرم قرار می‌گیرید و نوزاد شما به حالت غوطه‌ور در آب به دنیا می‌آید. این کار می‌تواند آرامش‌بخش باشد و ممکن است درد طبیعی زایمان را تسکین دهد. در نتیجه برای مدیریت درد دیگر نیاز به بی‌حسی اپیدورال و پذیرش عوارض جانبی احتمالی آن نیست.

اگر در حین زایمان طبیعی در آب حمایت مناسب را از پزشک متخصص زنان و ماما دریافت کنید، هیچ خطری برای نوزاد شما قبل از بیرون آوردن از آب وجود ندارد. در ادامه به جزئیات بیشتری از این روش اشاره خواهیم کرد.

زایمان در آب چگونه است؟

برای زایمان در آب ابتدا پزشک از چند روز قبل وضعیت شما و نوزاد را به‌خوبی بررسی می‌کند. چراکه ممکن است اصلا کاندید مناسبی برای این روش نباشید. در صورت نبود هیچ مشکلی، به محض بروز دردهای ابتدایی زایمان لازم است که به کلینیک یا بیمارستان مراجعه کنید. از قبل یک وان کوچک که حاوی آب گرم با دمای تقریبی 36.1 و 37.8 درجه سانتی‌گراد برای شما آماده می‌شود.

پس از انجام تعدادی حرکات ورزشی برای کمک به باز شدن دهانه رحم، لازم است با افزایش شدت درد و نزدیک شدن به زمان زایمان در وان بنشینید. ممکن است در این حین با تغییر رنگ آب به‌دلیل خروج مخاط، خون یا حتی مدفوع مواجه شوید. این مساله کاملاً طبیعی است.

پس از خروج نوزاد از کانال زایمان، پزشک به شما کمک می‌کند تا نوزاد را به سرعت از آب خارج کنید. بعد از جدا کردن بند ناف و خروج جفت، خودتان می‌توانید به‌آرامی از وان خارج شوید.

کل این فرآیند ممکن است 20 تا 30 دقیقه طول بکشد.

مزایای زایمان در آب

از نظر پزشکان، زایمان در آب با کاهش استرس جسمی و روانی مادر باعث کاهش احتمال بروز عوارض جانبی در جنین می‌شود. البته اگر به شیوه‌ای صحیح انجام شود.

به گفته کالج زنان و زایمان آمریکا، غوطه‌ور شدن در آب در مرحله اول زایمان ممکن است به کوتاه شدن مدت زایمان کمک کند.

اخیراًً نیز یک مطالعه معتبر نشان داد، زنانی‌که در آب زایمان می‌کنند نسبت به زنانی‌که به‌صورت عادی زایمان می‌کنند، کمتر با بی‌اختیاری ادرار استرسی مواجه خواهند شود.

فواید زایمان در آب برای مادر

مهم‌ترین موارد عبارتند از:

• آب گرم تسکین‌دهنده و آرامش‌بخش است.
• شناور شدن در آب به بهبود انقباضات رحمی و گردش خون کمک می‌کند. در نتیجه باعث اکسیژن‌رسانی بهتر به عضلات رحم، احساس درد کمتر برای مادر و رسیدن اکسیژن بیشتر به نوزاد می‌شود.
• آب سطح انرژی بدن مادر را افزایش می‌دهد.
• آب با ایجاد حالت بی‌وزنی، امکان حرکت آزاد و قرارگیری در موقعیت جدید را برای مادر فراهم می‌کند.
• غوطه‌ور شدن در آب اغلب به کاهش فشار خون بالا در مادر در اثر اضطراب کمک می‌کند.
• به نظر می‌رسد آب هورمون‌های مرتبط با استرس را کاهش می‎دهد و به بدن مادر اجازه می‌دهد تا اندورفین تولید کند که به‌عنوان مهارکننده درد عمل می‌کند.
• آب باعث می‌شود که ناحیه پرینه (بین واژن و مقعد) الاستیک‌تر و آرام‌تر شود. بدین‌شکل احتمال پارگی و نیاز به انجام اپیزیوتومی (برش پرینه برای کمک به خروج نوزاد از واژن) کم می‌شود.

پس همانطورکه مادر از نظر جسمی آرام می‌شود، قرار گرفتن در آب کمک می‌کند تا از نظر ذهنی نیز آماده شود و با توانایی بیشتر برای تمرکز بر روند زایمان عمل کند.

فواید زایمان در آب برای نوزاد

• محیطی مشابه کیسه آمنیوتیک را برای نوزاد فراهم می‌کند.
• استرس و فشار هنگام تولد را کاهش می‌دهد و در نتیجه باعث افزایش احساس امنیت برای نوزاد می‌شود.

زایمان در آب برای چه افرادی مناسب است؟

خوشبختانه تا الان هیچ شواهد علمی مبنی بر ایمن نبودن زایمان در آب وجود ندارد. اکثر پزشکان و ماماها در صورت وجود شرایط زیر اجازه انجام آن را می‌دهند:

• سن شما بین 17 تا 35 سال است.
• بارداری کم‌خطری داشته‌اید و از نظر جسمی سالم هستید.
• شما به هفته 37 ام بارداری رسیده‌اید.
• شما فقط یک نوزاد (نه دوقلو یا چندقلو) دارید که نارس نیست، وزن خیلی زیادی ندارد و در اثر چرخش سرش به سمت پایین است.
• شما بیش‌ازحد اضافه وزن ندارید. این مساله به این دلیل است که کارکنان بیمارستان بتوانند به‌راحتی شما را در مواقع اضطراری از آب خارج کنند.
• زایمان شما تا هفته آخر به طور طبیعی پیشرفت کرده است و درگیر عوارضی مانند عفونت ادراری یا واژینال، پره‌اکلامپسی یا دیابت بارداری نشده‌اید.

خطرات و معایب زایمان در آب

برخی از مطالعات در اروپا نشان داده‌اند که در مقایسه میان زایمان در آب و زایمان معمولی، میزان مرگ‌ومیر پری‌ناتال (مرگ جنین در دوران بارداری، هنگام تولد نوزاد یا ماه اول پس از تولد) تقریباً مشابه است.

طبق مقاله‌ای که اخیرا نوشته شده است، ممکن است خطر آمبولی وجود داشته باشد و زمانی رخ می‌دهد که آب وارد جریان خون مادر شود. اگرچه کالج پزشکی بریتانیا 95 درصد به ایمنی زایمان در آب اطمینان دارد، اما خطر احتمالی آسپیراسیون آب را رد نمی‌کند.

اگر کودک در مجرای زایمان تحت فشار باشد یا بند ناف دور گردن او پیچ خورده باشد، ممکن است در زمان مواجه با آب خطر خفگی و تشنج (دیسترس تنفسی برای نوزاد) او را تهدید کند. البته این یک اتفاق نادر است زیرا نوزادان معمولا تا زمانی‌که در معرض هوا قرار نگیرند استنشاق نمی‌کنند. آن‌ها به دریافت اکسیژن از طریق بند ناف ادامه می‌دهند تا زمانی‌که خود‌به‌خود شروع به تنفس کنند یا تا زمانی‌که بند ناف قطع شود.

خطر بالقوه دیگر این است که بند ناف ممکن است با آوردن نوزاد به سطح آب پاره شود یا آسیب بینید. احتیاط کامل هنگام بلند کردن نوزاد تا سینه مادر می‌تواند از این امر جلوگیری کند.

مشکل در تنظیم دمای بدن نوزاد، احتمال خوردن آب آلوده وان توسط نوزاد و بروز عفونت در مادر یا نوزاد نیز خطرات دیگری هستند که در صورت مهارت بالای پزشک و ماما به‌راحتی کنترل می‌شوند.

درخواست مشاوره

جهت دریافت مشاوره و اطلاع از نحوه زایمان در آب نزد خانم دکتر مریم کریمی می‌توانید با شماره‌های زیر تماس بگیرید:

09381446872
۰۹۲۱۹۷۷۹۰۴3

چه کسانی نباید زایمان در آب انجام دهند؟

معمولا زایمان در آب برای زنانی‌که در خطر زایمان زودرس هستند یا سابقه دو یا چند عمل سزارین قبلی دارند، توصیه نمی‌شود. از سایر فاکتورهایی که مانع از انجام این روش می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ابتلا مادر به تبخال یا زگیل تناسلی. زیرا ویروس‌های مولد این بیماری‌ها به‌راحتی از طریق آب منتقل می‌شوند و می‌توانند نوزاد را نیز آلوده کنند.
• قرار داشتن نوزاد در وضعیت بریچ. منظور از بریچ عدم چرخش نوزاد از هفته ۳۶ ام بارداری به بعد است که باعث می‌شود پاهای جنین به طرف رحم مادر قرار گیرد و خطر خفگی هنگام زایمان نوزاد را تهدید کند.
• دو یا چندقلویی نوزاد. زیرا در این شرایط خطر بیشتری برای زایمان زودرس وجود دارد.
• ابتلا مادر به دیابت بارداری. زیرا در این شرایط احتمال افزایش وزن بیش‌ازحد نوزاد وجود دارد و روند زایمان طبیعی دشوار است.
• تولد زودرس و نارس بودن نوزاد در زمان زایمان
• خونریزی بیش‌ازحد واژینال یا عفونت واژینال مادر

ضرورت مشاوره قبلی با متخصص زنان و زایمان

اگر به زایمان در آب فکر می‌کنید، برای کاهش خطرات احتمالی این روش و تشخیص این مساله که کاندید مناسبی برای انجام آن هستید یا خیر، در اوایل بارداری با پزشک خود صحبت کنید. پزشک در تمام طول 9 ماه با معاینه و انجام روش‌هایی مانند سونوگرافی می‌تواند در این زمینه تصمیم‌گیری کند.

درصورتی‌که به‌دلیل فشار خون بالا، تبخال تناسلی، خطر زایمان زودرس و غیره نتوانید برای زایمان در آب اقدام کنید، احتمالا پزشک زایمان طبیعی بدون درد را به شما پیشنهاد می‌دهد.

دکتر مریم کریمی جراح و متخصص زنان، زایمان و زیبایی به‌دلیل داشتن سابقه طولانی در این زمینه می‌تواند به شما کمک کند. علاوه‌بر زایمان در آب، ایشان در زمینه زایمان طبیعی بدون درد با اپیدورال نیز تبحر خاصی دارند.

هزینه زایمان در آب

معمولا هزینه زایمان در آب کمی بیشتر از زایمان طبیعی است. زیرا نیاز به امکانات و مهارت خاص ماما یا پزشک متخصص زنان و زایمان دارد. با این وجود، توصیه می‌کنیم با توجه به فوائد منحصر‌بهفرد آن اگر کاندید مناسبی هستید، حتما اقدام کنید.

زیرا زایمان در آب برخلاف زایمان طبیعی بدون درد با اپیدورال، یک روند کاملا طبیعی را طی می‌کند و احتمال بروز عوارضی مانند واکنش آلرژیک به ماده بی‌حسی و اپیزیوتومی و مشکلات بعد از زایمان برای مادر را به میزان زیادی کاهش می‌دهد.